seremetakisErasmus



NGEnvironment –
Foster European Active Citizenship and Sustainability
Through Ecological Thinking by NGOs
Project Number: 2018-1-DE02-KA204-005014
IO 1 – Research

Οι μη κρατικές οργανώσεις (ΜΚΟ) στην Ελλάδα

Στην παρακάτω  περιγραφή εννοούνται ως ΜΚΟ, οι εξής δύο κατηγορίες φορέων:

  • Οι λεγόμενες ΜΚΟ ή ακριβέστερα οι Οργανώσεις της Κοινωνίας Πολιτών
  • Οι φορείς κοινωνικής οικονομίας

Α. Οι ΜΚΟ ή ακριβέστερα οι Οργανώσεις της Κοινωνίας Πολιτών

 H ελληνική   νομοθεσία δεν περιλαμβάνει ορισμό της έννοιας, η οποία έχει διαμορφωθεί στην πράξη, μέσω κυρίως του αυτοχαρακτηρισμού οργανώσεων ως μη κυβερνητικών. Η Κοινωνία των Πολιτών έχει οριοθετηθεί μεταξύ άλλων και ως ο χώρος «από το κατώφλι των νοικοκυριών μέχρι τις εισόδους των δημοσίων υπηρεσιών».  Ως εκ τούτου, δεν είναι δυνατό να υπολογισθεί και ο ακριβής αριθμός των ΜΚΟ που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα. Από τα υπάρχοντα στοιχεία προκύπτει, ωστόσο, ότι οι πολυπληθέστερες είναι τα αθλητικά σωματεία, οι θρησκευτικές-εκκλησιαστικές οργανώσεις, καθώς και οι εκπαιδευτικοί-πολιτιστικοί σύλλογοι.

Η δική μας εκτίμηση είναι ότι στον όρο Οργανώσεις της Κοινωνίας Πολιτών, είναι ορθό να συμπεριλαμβάνονται μόνο οι φορείς εκείνοι που ασχολούνται με ζητήματα που αφορούν την κοινωνία πολιτών στο σύνολό της, δηλαδή με δράσεις πολιτιστικές, περιβαλλοντικές, ανθρωπίνων δικαιωμάτων και τεχνών με την ευρύτερη έννοια.

Στο άρθρο 12 του Συντάγματος  κατοχυρώνεται το δικαίωμα του συνεταιρίζεσθαι για όλους τους πολίτες ανεξαιρέτως, ωστόσο, το ισχύον νομικό πλαίσιο δεν προβλέπει ειδικές διατάξεις σχετικά με την ίδρυση και λειτουργία ΜΚΟ. Μια ΜΚΟ δύναται να λάβει τη νομική μορφή των

προβλεπομένων από τον Αστικό Κώδικα αρ. 1667/86 μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα νομικών προσώπων ιδιωτικού δικαίου (ΝΠΙΔ), ως εξής

  • της άτυπης ένωσης προσώπων,
  • της αστικής μη κερδοσκοπικής εταιρείας,
  • του σωματείου,
  • του (κοινωφελούς) ιδρύματος
  • της επιτροπής εράνων,
  • ΝΠΙΔ μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα που προβλέπονται από ειδικούς νόμους.

Β. Οι φορείς κοινωνικής οικονομίας

Το 2011 υιοθετήθηκε από την βουλή νόμος για την κοινωνική οικονομία στην Ελλάδα που αναθεωρήθηκε με τον ν.4430/16 όπου περιγράφονται ως φορείς κοινωνικής οικονομίας οι εξής φορείς:

α. Οι Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις
β. οι Κοινωνικοί Συνεταιρισμοί Περιορισμένης Ευθύνης (Κοι.Σ.Π.Ε.) που δραστηριοποιούνται κυρίως στον τομέα της ψυχικής υγείας και διέπονται από το άρθρο 12 του Ν. 2716/1999 (Α’ 96), συμπληρωματικά από τις διατάξεις του Ν. 1667/1986 (Α’196), του άρθρου 12 του Ν. 3842/ 2010 (Α’ 58) και του παρόντος νόμου,
γ. οι Συνεταιρισμοί Εργαζομένων, που συστήνονται με το άρθρο 24,
δ. οποιοδήποτε άλλο μη μονοπρόσωπο νομικό πρόσωπο, εφόσον έχει αποκτήσει νομική προσωπικότητα, όπως ιδίως αγροτικοί συνεταιρισμοί του Ν. 4384/2016 (Α’ 78), αστικοί συνεταιρισμοί του Ν. 1667/1986, Αστικές Εταιρίες των άρθρων 741 επ. του Α.Κ.,

Οι φορείς κοινωνικής οικονομίας που έχουν καταγραφεί στ σχετικά μητρώα είναι 1322 (Ιαν. 2019).